جایگاه خط نستعلیق در عصر قاجار

thesis
abstract

خوشنویسی به عنوان بخشی از هنر اسلامی در بین مسلمانان دارای اهمیت به سزایی می باشد. در میان خطوط اسلامی، خط نستعلیق که از آن به عنوان دومین خط ایرانی یاد می شود، از بدو پیدایش، مورد توجه خوشنویسان قرار گرفت. عصر قاجار را می توان یکی از دوره های مهم و موثر در رونق و شکوفایی خط نستعلیق به شمار آورد. در این عصر خط نستعلیق پس از یک دوره رکود، حیاتی دوباره یافت و به دوره ای از درخشش و شکوفایی خود گام نهاد. با توجه به اهمیت خوشنویسی در عصر قاجار، این پژوهش بر آن است بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی جایگاه خط نستعلیق درآن دوره بپردازد و مهم ترین مسأله پژوهش، بررسی عوامل موثر بر رونق و رکود خط نستعلیق، تحولات، کاربردها و معرفی مکاتب رایج آن در عصر قاجار می باشد. شاهان قاجار که عمدتاً افراد هنردوستی بودند، به عنوان حامیان اصلی خوشنویسی، زمینه مناسبی برای رشد این هنر فراهم کردند و در رونق آن نقش موثری داشتند. علاوه بر این، چاپ سنگی نیز نقش مهمی در تحول خط نستعلیق در عصر قاجار داشت که این امر به بروز تغییراتی در شیوه نوشتن آن خط منجر شد. به همین دلیل در عصر قاجار خط نستعلیق کاربردهای مختلفی پیدا کرد که از جمله آن ها می توان به کتیبه نگاری، نوشتن روزنامه ها و نسخ خطی، حکاکی مهرها، قطعه نویسی، مرقع نگاری و تزیین اشیاء اشاره کرد. نکته بارز و حائز اهمیت پیرامون خوشنویسی در عصر قاجار، پیدایش مکتب کلهر در کنار مکتب مرسوم و شناخته شده میرعماد بود که شیوه ای تازه در نوشتن خط نستعلیق پیش روی خوشنویسان قرار داد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که علی رغم توجه به خوشنویسی از سوی طبقات مختلف جامعه و رشد و بالندگی آن در عصر قاجار، این هنر در اوایل سده چهاردهم هجری و در سال های پایانی عمر این سلسله سیری نزولی یافت که عوامل متعدد سیاسی و اجتماعی در این زمینه نقش داشتند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

بررسی عوامل مؤثر در تغییر سبک خط نستعلیق در خوشنویسی عصر قاجار

در اوایل دوره قاجار، با بازگشت هنرمندان به سن تهای گذشته خوشنویسی، ب هویژه شیوه و سبک میرعماد، خط نستعلیق احیا شد وکیفیت خط نسبت به دوره صفوی ارتقا یافت. فتحعلی شاه قاجار که خود و فرزندانش خوشنویس بودند، خط نستعلیق را ب هعنوان خطملی ایران اعلام نمود. حمایت و علاق همندی وی به خوشنویسی در احیای آن تأثیر بسزایی داشت، پس از وی محمدشاه و ناصرالدی نشاهنیز به سنت حمایت از خوشنویسی ادامه دادند. م یتوان...

full text

روش‌شناسی نقد خط نستعلیق.

قابلیت‌های بصری خط نستعلیق باعث شده است که این خط از قرن نهم ه.ق به بعد پرکاربردترین خط در کتابت نسخه‌های خطی ایرانی باشد؛‌ اما حوزه نقد آثار خوشنویسی نستعلیق از روند رو به رشد حوزه‌ی اجرا، بازمانده و سخت نیازمند بازبینی و تدوین است. اصول و قواعد خوشنویسی سنتی، میراث ارزشمند قُدما در زمینه‌ی آموزش خوشنویسی است و گمان می‌رود با وجود نقصان آن در حوزه نقد، قابلیت تطبیق با روش‌های نقد علمی نوین را د...

full text

نقش ویژگی های خط نستعلیق در انتقال پیام

هنر خوشنویسی در اسلام برای نوشتن و کتابت کلام وحی بوجود آمد، بنابراین از هن­های سنتی و از مقدس­ترین هنرهای جهان اسلام و به عبارتی برترین هنرهای دیداری اسلامی محسوب می­شود. به دلیل اهمیت و گستردگی و تنوع کاربردی که این هنر داشته است ، در دوره­های مختلف تاریخ خطوط مختلفی بوجود آمدند که یکی از مهم­ترین آنها ، خط نستعلیق بوده است. این خط از ابداعات ایرانیان بوده و با ترکیب دو خط نسخ و تعلیق به وجود...

full text

ارتباط دست‌برتری با مبانی حرکتی در خط نستعلیق

دست، با هدایت قلم بر کاغذ ابزاری مهم در نوشتار و خوشنویسی است. با توجه به موقعیت متقابل دو دست و تفاوت‌های راست‌دستی و چپ‌دستی، می‌توان از وجود و چگونگی رابطۀ دوسویه یا تک‌سویه میان ویژگی‌های حرکتی در دست‌برتری و خط پرسید. آنچه این پرسش را برجسته‌تر می‌سازد معدود نظرات پراکنده‌ و ناهمخوانی است که به‌نحوی از مسائل چپ‌دستان در خط و خوشنویسی حکایت دارد و باورهای مختلفی را دربارۀ تناسب جهت نوشتاری ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده الهیات

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023